Zdarza się, że coś nas niepokoi albo budzi nasze wątpliwości w zachowaniu dziecka – w kontekście jego nauki, zachowania, sfery emocji. Warto w takiej sytuacji skorzystać ze wsparcia. Poradnia psychologiczno-pedagogiczna to miejsce, w którym nie tylko otrzymamy pomoc w przypadku trudności, ale także zyskamy wiedzę na temat rozwoju dziecka, zadbamy o profilaktykę i dowiemy się, na co zwrócić uwagę. Kiedy i w jaki sposób możesz uzyskać wsparcie tej placówki?
Dziecko jest zgłaszane do poradni psychologiczno-pedagogicznej zawsze przez rodzica, nawet jeśli wykonanie badań sugeruje przedszkole czy szkoła. Ostateczną decyzję o wizycie w poradni podejmuje rodzic. Tylko kiedy jest właściwy moment, aby zasięgnąć opinii specjalistów? Na czym polegają badania w poradni? Czy możliwa jest jedynie konsultacja bez wystawiania opinii?
Czym zajmuje się poradnia psychologiczno-pedagogiczna
Zacznijmy od tego, że rodzic może zgłosić dziecko do poradni nie tylko w przypadku pojawienia się większych i mniejszych trudności w funkcjonowaniu, ale również wtedy, gdy chce zasięgnąć opinii profilaktycznie. Specjaliści posiadający fachową wiedzę i doświadczenie mogą zasugerować rozwiązania stymulujące rozwój. Pokażą również, na co zwracać uwagę i wyjaśnią, które zachowania dziecka powinny wzbudzić niepokój. Praca poradni opiera się na diagnozie i terapii zaburzeń rozwojowych (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia), zaburzeń mowy (wsparcie logopedyczne), diagnozie specyficznych potrzeb edukacyjnych i poziomu rozwoju dziecka oraz na wspieraniu funkcji rodziny (w szczególności wychowawczej i edukacyjnej).
Wizyta w poradni psychologiczno-pedagogicznej
Do poradni udają się między innymi rodzice dzieci, które mają potencjalną lub stwierdzoną niepełnosprawność. Może dotyczyć ona sfery intelektualnej, ruchowej, wad wzroku, słuchu, autyzmu czy zespołu Aspergera. Zdarza się, że dziecko posiada dwie lub więcej niepełnosprawności – wtedy mówimy o niepełnosprawności sprzężonej. Ze względu na jej posiadany rodzaj dziecko na dany etap edukacyjny otrzymuje orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które umożliwia podjęcie nauki w szkole integracyjnej lub specjalnej, zapewnia zajęcia rewalidacyjne oraz inne zajęcia zalecane przez specjalistów poradni.
Innym rodzajem jest orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego. Ten rodzaj dokumentu jest wydawany ze względu na stan zdrowia dziecka znacznie utrudniający bądź uniemożliwiający uczęszczanie do szkoły. Na podstawie orzeczenia organizowane jest nauczanie w indywidualnym kontakcie z nauczycielem, w związku z np. różnymi chorobami, stanem poszpitalnym, pooperacyjnym czy utrzymującymi się stanami depresyjnymi i lękowymi. Większość dzieci, które odwiedzają poradnię psychologiczno-pedagogiczną to uczniowie, którzy przejawiają trudności edukacyjne. W takich przypadkach zgłoszenie do poradni sugerują wychowawcy i nauczyciele lub na badanie decydują się sami rodzice, widząc utrzymujące się u dziecka trudności.
Kiedy zgłosić się z dzieckiem do poradni psychologiczno-pedagogicznej
Rodzic, który obserwuje dziecko w codziennych sytuacjach, może zauważyć, że niektóre wyzwania przerastają możliwości dziecka. Czasami są one zgłaszane przez samo dziecko i zdarza się, że ich odzwierciedleniem są słabe oceny. Mogą też mieć miejsce sytuacje, gdy dziecko spędza dużo czasu nad lekcjami, a wyniki w nauce nie są zadowalające. Warto też pamiętać, że doświadczane trudności nie muszą dotyczyć tylko sfery edukacyjnej, ale również emocjonalnej czy zachowania. Specjaliści poradni badają dziecko kompleksowo, uwzględniając wiele aspektów rozwoju, poszukując przyczyn trudności, jak również sposobów ich rozwiązania.
To, co szczególnie powinno zwrócić uwagę rodzica i sugerować potrzebę konsultacji w poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczy między innymi problemów:
- z nauką,
- emocjonalnych (nadmiernej lękliwości, płaczliwości czy agresji),
- społecznych (nawiązywania i utrzymywania relacji, kłótni z rówieśnikami, brak przyjaciół, kolegów i koleżanek),
- adaptacyjnych,
Momentem, w którym znaczna grupa rodziców decyduje się na konsultacje w poradni, jest również etap poprzedzający rozpoczęcie edukacji wczesnoszkolnej. W oddziale przedszkolnym, na poziomie „zerówki”, pojawia się często pytanie i wątpliwość „Czy moje dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w klasie pierwszej?”. Zdarza się, że dziecko potrzebuje jeszcze roku, aby ugruntować wiedzę niezbędną do rozpoczęcia edukacji lub jest w pełni gotowe pod względem edukacyjnym, a niedojrzałe emocjonalnie. Specjaliści dokonują wtedy diagnozy i na podstawie uzyskanych wyników mogą sugerować odroczenie od spełniania obowiązku szkolnego. Jednakże ostateczna decyzja o ewentualnym wydłużeniu edukacji przedszkolnej i tak należy do rodziców.
Warto również wspomnieć o jeszcze jednej sytuacji wskazującej na potrzebę zgłoszenia się do poradni. Dotyczy to dzieci o ponadprzeciętnych zdolnościach edukacyjnych. Taki uczeń, uzdolniony najczęściej w danej dziedzinie np. matematyce, może mieć zaleconą realizację indywidualnego programu lub toku nauki. Możemy mieć wtedy pewność, że działania edukacyjne są maksymalnie dopasowane do potrzeb dziecka.
Moje dziecko ma opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej
Opinia jest dokumentem najczęściej kończącym proces diagnostyczny w poradni psychologiczno-pedagogicznej, choć nie musi. Warto podkreślić, że opinia zawiera nie tylko podsumowanie działań diagnostycznych, ale również zalecenia do pracy z dzieckiem, zarówno dla nauczycieli, jak i rodziców. Specjaliści nie tylko więc badają poziom funkcjonowania dziecka, ale również wskazują na metody pracy najlepiej dopasowane do jego potrzeb i możliwości.
Renata Błazoszek-Sołtys
pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny
